ZAGADNIENIA Z ZAKRESU TEORII
LITERATURY
1) Środki
stylistyczne – elementy języka, które pozwalają w sposób subiektywny
wyrażać myśli nadawcy, mają na celu pobudzenie wyobraźni odbiorcy i wywołanie u
niego określonych emocji. Rzadko używane są w języku codziennym, charakteryzują
przede wszystkim literaturę, głównie poezję.
2) Aliteracja
– rozpoczynanie od tych samych liter sąsiadujących ze sobą wyrazów
3) Anafora
– rozpoczynanie tym samym wyrazem lub ciągiem wyrazów każdego wersu lub każdej
strofy
4) Animizacja
(ożywienie) – odmiana metafory; nadanie przedmiotom cech istot
żywych
5) Antyteza
– zestawienie dwóch wypowiedzi kontrastowych, przeciwnych pod względem
znaczenia. Obejmuje nie pojedyncze wyrazy, ale całe wyrażenia lub zdania.
6) Apostrofa
– bezpośredni zwrot do osoby nieobecnej, zmarłej, bóstwa lub przedmiotu, idei.
7) Inwokacja
– rozbudowana apostrofa
8) Archaizm –
wyraz przestarzały, który wyszedł z powszechnego użycia.
9) Epifora
– wyraz lub ciąg wyrazów, które powtarzają się na końcu wersu lub strofy
10) Epitet –
określenie rzeczownika, wyrażone najczęściej za pomocą przymiotnika, imiesłowu
przymiotnikowego, zaimka, rzeczownika.
11) Eufemizm
– wyraz lub zwrot, który zastępuje drastyczne lub wulgarne wyrażenie innym,
łagodniejszym, osłabiając tym samym jego znaczenie
12) Eufonia
– przyjemne brzmienie wypowiedzi, kształtowane przez zestawienie głosek i
unikanie połączeń trudnych do wymówienia
13) Hiperbola –
wyolbrzymienie – przedstawienie przedmiotu, osoby, zjawiska w sposób
przesadny, przejaskrawiony.
14) Metafora –
przenośnia – takie zestawienie wyrazów, których nie odczytujemy
dosłownie lub szukamy znaczenia przenośnego, drugiego dna
15) Neologizm
– wyraz tworzony w celu nazwania nowych zjawisk
16) Onomatopeja
– dźwiękonaśladownictwo – naśladowanie dźwięków bądź mówienie o nich
17) Oksymoron
– zestawienie wyrazów o przeciwstawnej treści, paradoksalne, nielogiczne
złożenia, np. kudłaty łysy
18) Personifikacja
– uosobienie – nadanie przedmiotom, zwierzętom, zjawiskom cech
typowo ludzkich, np. słońce śmieje się do
mnie
19) Peryfraza –
omówienie – zastąpienie konkretnej nazwy jakiegoś zjawiska opisem
lub charakterystyką
20) Pointa –
puenta – mocne, dobitne zakończenie
21) Porównanie –
przyrównanie czegoś do innej rzeczy za pomocą takich wyrażeń jak: jak, jako,
jakoby, niby, na kształt
22) Powtórzenie
– głoski, sylaby, wyrazy, wyrażenia, które powtarzają się w utworze i dzięki
temu zwracają uwagę odbiorcy
23) Przerzutnia
– przeniesienie części zdania jednego wersu do drugiego
24) Pytanie
retoryczne – pytanie, na które nie oczekujemy odpowiedzi, a które
tak naprawdę wyraża naszą opinię
25) Rym –
zgodność brzmieniowa (rymy męskie, żeńskie, dokładne, niedokładne, układy:
parzyste, nieparzyste, krzyżowe, okalające, sąsiadujące)
26) Rytm
– takie zestawienie sylab, dzięki któremu uzyskujemy regularność, melodyjność
27) Symbol
– znak ,przedmiot, który poza znaczeniem dosłownym ma jeszcze inne, ukryte.
Jest wieloznaczny i istnieją różne możliwości jego odczytania.
28) Wyliczenie
– wymienianie w szeregu zdań rzeczy, pojęć lub cech
29) Liryka apelu
– liryka, w której podmiot liryczny kieruje swą wypowiedź do konkretnego
adresata, prosząc go o coś, apelując do niego w jakiejś sprawie
30) Liryka
bezpośrednia – podmiot liryczny wprost wyraża swe uczucia
31) Liryka
pośrednia – podmiot liryczny nie nazywa swych uczuć, ale można je
odczytać na podstawie np. opisywanych zdarzeń
32) Liryka
zwrotu do adresata - liryka, w której wyraźnie jest wskazany adresat
utworu, gdyż podmiot liryczny zwraca się do niego, np. poprzez apostrofę
33) Topos –
motyw powtarzający się w różnych dziedzinach sztuki, tzw. motyw wędrujący, np.
topos wędrówki, jabłka
34) Strofa – zwrotka
– powtarzające się w wierszu układy wersów
35) Wiersz
stroficzny – wiersz podzielony na strofy
36) Wiersz
stychiczny – ciągły – zbudowany z wersów niepodzielonych na strofy
37) Wiersz biały
– bez rymów
38) Wiersz
sylabiczny - wiersz, który ma taką samą, określoną liczbę sylab w każdym
wersie
39) Wiersz
sylabotoniczny – wiersz, który ma taką samą liczbę sylab w każdym
wersie i równomiernie rozłożony akcent
40) Wiersz wolny
– wiersz, który nie jest ograniczony znakami interpunkcyjnymi, ma rożną liczbę
sylab w wersie i dzięki temu dopuszcza dowolność interpretacji
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz